2021 FPI là gì? Tính chất, tác động và sự khác biệt với FDI

Bitcoin Vietnam News 14/01/2021

Chúng ta đã biết những nguồn đầu tư FDI trực tiếp nước ngoài đã mang lại cho doanh nghiệp Việt Nam những sự chuyển biến đáng kể trong quá trình phát triển. Bên cạnh đó còn có nguồn đầu tư FPI như là một cơ hội thu hút vốn đầu tư quốc tế nhằm thúc đẩy nguồn lực trong và ngoài nước. Trong bài viết này chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu đầu tư FPI là gì để hiểu rõ thêm về loại hình này nhé.

FPI là gì?

FPI là viết tắt của “Foreign Portfolio Investment” hay còn được gọi là đầu tư gián tiếp nước ngoài – một loại hình thức vượt qua các rào cản ở biên giới về việc đầu tư gián tiếp, được sử dụng để mua bán tài sản tài chính giữa các nước với nhau nhằm kiếm lợi nhuận. Những người chủ sở hữu thường không trực tiếp quản lý và điều hành trong quá trình sử dụng vốn.

Ngoài ra, với hình thức đầu tư này sẽ không kèm theo việc tham gia vào quá trình quản lý và nghiệp vụ của doanh nghiệp như với hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Tính chất của FPI

Một số tính chất của hình thức FPI mà chúng ta cần lưu ý đó là:

Tính thanh khoản cao

Do mục đích của FPI là tỷ suất lợi tức cao với một mức độ rủi ro nhất định (hoặc tỷ suất lợi tức nhất định với mức rủi ro thấp nhất) chứ không quan tâm đến quá trình sản xuất kinh doanh giống như trong phương thức FDI, cho nên nhà đầu tư nước ngoài sẵn sàng bán lại những chứng khoán mà họ đang nắm giữ để đầu tư sang thị trường khác hoặc chứng khoán khác với tỷ suất lợi tức dự tính cao hơn, an toàn hơn. Tính thanh khoản cao của FPI khiến cho hình thức đầu tư này trở thành khoản mục đầu tư ngắn hạn mặc dù cổ phiếu được coi là chứng khoán dài hạn và nhiều loại trái phiếu giao dịch trên thị trường có thời gian đáo hạn dài hơn 1 năm.

Tính bất ổn định

Tính thanh khoản cao là nguyên nhân làm cho dòng vốn FPI mang tính bất ổn định. Sự bất ổn định, trong một giới hạn nào đó có thể có lợi do nó làm cho thị trường tài chính nội địa hoạt động năng động và hiệu quả hơn, vốn đầu tư không ngừng được phân bổ lại, dịch chuyến từ nơi có tỷ suất lợi nhuận thấp sang nơi có tỷ suất lợi nhuận cao. Tuy nhiên, nếu điều đó xảy ra với tốc độ quá nhanh, những ảnh hưởng xấu đến hệ thống tài chính và tình trạng bất ổn định của nền kinh tế xảy ra là không thể tránh khỏi. Vấn đề trở nên nghiêm trọng hơn đối với các nước có thị trường tài chính mới hình thành và nền kinh tế còn trong giai đoạn chuyển đổi như Việt Nam.

Tính dễ đảo ngược

Tính dễ đảo ngược của dòng vốn FPI thực sự gây tác động xấu đến nền kinh tế, nó là hệ quả của hai đặc tính thanh khoản cao và bất ổn định. Do dễ đảo ngược cho nên có thể chỉ trong khoảng thời gian ngắn một lượng vốn FPI lớn tháo lui “bẻ ghi” đầu tư sang thị trường khác để lại hậu quả khôn lường cho nền kinh tế. Kinh nghiệm khủng khoảng kinh tế tài chính của các nước châu Á vào cuối thập kỷ 90 của thế kỷ 20 đã cho thấy tác hại của sự đảo ngược dòng vốn FPI khi nền kinh tế của các quốc gia này xuất hiện những khoảng trống, hậu quả là nền kinh tế bong bóng nhanh chóng bị sụp đổ mà trong ngắn hạn khó có thể khắc phục được.

Ý nghĩa của FPI

Đầu tư gián tiếp nước ngoài có tác động tới cả bên chủ đầu tư và bên nhận đầu tư đem lại nhiều thuận lợi nhưng bên cạnh đó cũng gặp không ít khó khăn thách thức. Cụ thể:

Đối với nhà đầu tư

Thuận lợi:

• Lợi nhuận ổn định theo thời gian
• Hạn chế được rủi ro khi phân tán vốn đầu tư tại nhiều dự án khác nhau hay tại nhiều quốc gia khác nhau
• Cơ hội được tiếp cận với thị trường lớn

Khó khăn:

• Không được tham gia điều hành hoạt động của công ty đầu tư cho nên lợi nhuận thu về không cao. Thường sẽ được tính theo tỷ lệ phần trăm số vốn góp thấp hơn nhà đầu tư trực tiếp có ý kiến đóng góp cho sự phát triển của công ty
• Hiệu quả đầu tư phụ thuộc hoàn toàn vào trình độ và năng lực quản lý của bên nhận đầu tư do đó sẽ không ngoại trừ khả năng chịu nợ nếu khả năng kinh doanh cũng như quản lý bên họ yếu kém.

Đối với bên nhận đầu tư

Thuận lợi:

• Được chủ động sử dụng nguồn vốn theo mục đích kinh doanh của doanh nghiệp mà không chịu sự chi phối từ nhà đầu tư miễn sao đem về cho họ nguồn lợi nhuận dương hàng tháng
• Nguồn vốn đầu tư cho dự án đầu tư lớn của chính phủ được huy động qua trái phiếu quốc tế
• Lợi ích cho bên nhận đầu tư là doanh nghiệp sẽ giúp đáp ứng vốn cho phát triển sản xuất kinh doanh, đồng thời phân tán rủi ro của hoạt động đầu tư qua các cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ đầu tư

Khó khăn:

• Nhà đầu tư nước ngoài bị hạn chế mức góp vốn tối đa trong doanh nghiệp do vậy bên nhận đầu tư bị hạn chế hút vốn. Nếu trong trường hợp dự án cần nhiều vốn góp, họ phải tìm tới nhiều nhà đầu tư
• Do nhà đầu tư không được điều hành hoạt động vì vậy kinh nghiệm quản lý cùng khả năng tiếp thu công nghệ hiện đại bị hạn chế
• Chủ đầu tư có thể thay đổi đột ngột quyết định đầu tư bất cứ lúc nào nếu nhận thấy khả năng lợi nhuận từ dự án đem lại không cao làm ảnh hưởng tới thị trường vốn trong nước từ đó khi nhận đầu tư gián tiếp từ nước ngoài bên nhận đầu tư phải chấp nhận bị lệ thuộc vào vốn của chủ nước ngoài. Do đó, hãy cẩn trọng lập ra danh sách rủi ro cùng với hướng giải quyết để phòng tránh trường hợp xấu nhất có thể xảy ra ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp

Những tác động của FPI

Tích cực

• Góp phần làm tăng nguồn vốn trên thị trường vốn nội địa và làm giảm chi phí vốn thông qua việc đa dạng hoá rủi ro.
• Thúc đẩy sự phát triển của hệ thống tài chính nội địa.
• Thúc đẩy cải cách thể chế và nâng cao kỷ luật đối với các chính sách của chính phủ.

Tiêu cực

• Nếu dòng FPI vào tăng mạnh, thì nền kinh tế tiếp nhận dễ rơi vào tình trạng phát triển quá nóng (bong bóng), nhất là các thị trường tài sản tài chính của nó.
• Vốn FPI có đặc điểm là di chuyển (vào và ra) rất nhanh, nên nó sẽ khiến cho hệ thống tài chính trong nước dễ bị tổn thương và rơi vào khủng hoảng tài chính một khi gặp phải các cú sốc từ bên trong cũng như bên ngoài nền kinh tế.
• FPI làm giảm tính độc lập của chính sách tiền tệ và tỷ giá hối đoái.

Sự khác biệt giữa FPI và FDI

Giống nhau

Hai hình thức đầu tư đều xuất phát từ nước ngoài hợp đồng đầu tư vào doanh nghiệp. Xuất hiện bởi thị trường kinh tế hiện nay cần nhiều sự đầu tư để hội nhập kinh tế.

Xuất hiện nhằm tạo ra giá trị lợi nhuận cho nhà đầu tư. Giá trị lợi nhuận của nhà đầu tư sẽ có tỉ lệ thuận giữa vốn đầu tư với kết quả kinh doanh.

Hai loại hình đầu tư đều phải chịu ảnh hưởng rất lớn từ luật pháp các nước tiếp nhận đầu tư, và thường bị chịu sự thay đổi, điều chỉnh bởi các thông lệ, điều của các bên tham gia đầu tư.

Khác nhau

Đối với loại hình đầu tư trực tiếp, sẽ có hình thức nắm quyền hành quản lý, kiểm soát một cách trực tiếp. Chủ đầu tư sẽ quyết định về quá trình đầu tư, sản xuất, và tự chịu trách nhiệm về lãi lời và thua lỗ. Còn với loại đầu tư gián tiếp, sẽ thực hiện mua trái phiếu, cổ phiếu và không nắm quyền kiểm soát doanh nghiệp một cách trực tiếp.

Loại hình đầu tư trực tiếp sử dụng phương tiện đầu tư phải đóng góp một phần vốn tối thiểu theo quy định hay vốn theo pháp luật của từng nước. Về phía đầu tư gián tiếp nước ngoài sẽ có số lượng chứng khoán được mua sẽ được khống chế ở mức độ thấp nhất thường là dưới 10%

“Mục đích của việc đầu tư trực tiếp nước ngoài là quyền được kiểm soát, quản lý và lợi nhuận. Ngược lại, đầu tư gián tiếp lại quan tâm đến trái tức, cổ tức, phần chênh lệch giá  và khoản lợi nhuận trong tương lai.”

Hình thức biểu hiện đầu tư trực tiếp sẽ kèm theo những hoạt động mang tính thương mại, xuất khẩu hay di chuyển lao động và chuyển giao công nghệ. Còn phía đầu tư gián tiếp thì đơn giản chỉ chuyển vốn đầu tư từ trực tiếp sang phía doanh nghiệp nước khác tiếp nhận vốn đầu tư.

CẢNH BÁO: Đầu tư vào các sản phẩm tài chính tiềm ẩn rất nhiều rủi ro mà có thể không phù hợp với một số nhà đầu tư. Do đó hãy cân nhắc kỹ lưỡng và làm chủ bản thân trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào cấu thành từ những nội dung tham khảo tại website này. Đồng thời bạn có thể THAM GIA NHÓM THẢO LUẬN của chúng tôi để thảo luận thêm về những gì bạn đang quan tâm.