2021 Mô hình Ponzi và Kim Tự Tháp là gì?

Phần lớn các cá nhân đầu tư vào Bitcoin thường quan tâm đến 2 vấn đề: tỷ suất lợi nhuận họ có thể thu về từ khoản đầu tư ban đầu và tỷ lệ rủi ro có thể khi thực hiện khoản đầu tư đó. Về bản chất, bất cứ khoản đầu tư nào đều mang một tỷ lệ rủi ro nhất định. Tuy nhiên, tỷ lệ này đối với các khoản đầu tư vào các mô hình Ponzi hay Kim tự tháp bất hợp pháp là cao hơn rất nhiều so với kỳ vọng. Do đó, việc tìm hiểu về bản chất và cách thức hoạt động của mô hình này là cực kỳ quan trọng. Trong bài viết này, hãy cùng Bitcoin Vietnam News tìm hiểu mô hình Ponzi và Kim Tự Tháp là gì, liệu đầu tư Bitcoin có được coi là một hình thức Kim Tự Tháp không nhé!

Mô hình Ponzi là gì và cha đẻ Ponzi là ai?

Đáp ứng nhu cầu của độc giả về FOREX. Webtaichinh xin chia sẽ với các bạn lộ trình A-Z cho người mới khi tham gia vào thị trường này Danh sách bài viết nên đọc bao gồm:

✅ 14 Sàn Forex Tốt Và Uy Tín Nhất Việt Nam, Thế Giới 2021

✅ 9 Kinh Nghiệm Đầu Tư Forex Từ Số 0 Giúp Nhiều Người Đổi Đời

✅ Cách Tạo Lập Và Đăng Ký Tài Khoản Forex Chi Tiết Từ A-Z Cho Newbie

✅ Tất Cả Mọi Thứ Về Trading Forex, Có Hợp Pháp, Có Nên Tìm Hiểu Hay Đầu Tư ?

♻️ Ghi rõ nguồn Webtaichinh.vn trước khi share

🛑 Lưu ý: TUYÊN BỐ MIỄN TRỪ TRÁCH NHIỆM

Mô hình Ponzi hay còn gọi là Ponzi Scheme – đặt theo tên của Charles Ponzi – một kẻ lừa đảo người Ý sống tại Bắc Mỹ đã trở nên rất nổi tiếng sau khi nghĩ ra mô hình lừa đào tài sản này. Đầu những năm 1920, Ponzi với mô hình của hắn tồn tại hơn một năm đã lừa đảo chiếm đoạt tài sản của hàng trăm nạn nhân.

Về cơ bản, mô hình Ponzi hoạt động theo cách đơn giản nhất là dùng tiền của người đến sau để trả cho người đến trước. Người tham gia sẽ bị thu hút bởi số tiền kếch sù được hứa hẹn và tìm cách mời những người khác. Số tiền mà họ đầu tư, thực chất sẽ được sử dụng để trả cho những người đi trước và những kẻ cầm đầu, ngụy trang dưới danh nghĩa “lợi nhuận”.

Vì lý do này, Mô hình Ponzi khi bắt đầu “có vẻ” giống như một doanh nghiệp kinh doanh hợp pháp. Tuy nhiên, để có thể trả được khoản “lợi nhuận” ngày càng cao cho nhiều người tham gia, đòi hỏi một dòng tiền đổ vào ngày càng tăng từ các nhà đầu tư mới để duy trì mô hình này. Và sẽ đến một lúc nào đó lượng tiền đổ vào không còn đủ để trả cho tất cả những người tham gia, khi đó mô hình Ponzi sẽ bắt đầu sụp đổ.

Dấu hiệu nhận biết mô hình Ponzi

Mô hình Ponzi đã tồn tại gần 100 năm, và mỗi năm tại nhiều nơi trên thế giới, không ít nhà đầu tư đã trở thành nạn nhân của mô hình này. Đánh vào tâm lý của hầu hết các nhà đầu tư tại Việt Nam. Không những thế Ponzi càng ngày càng biến tướng thành các hình thức tinh vi và thủ đoạn hơn. May thay, dù có thiên biến vạn hóa đến đâu, thì Ponzi vẫn có những đặc điểm nhất định như:

• Cam kết trả lãi suất cao, không có rủi ro hoặc rủi ro rất thấp. Không có một cơ hội đầu tư nào lãi suất cao mà rủi ro lại thấp, nhưng chính vì lòng tham mà rất nhiều người tin vào điều này.
• Sản phẩm, dịch vụ hoặc dự án mơ hồ, không rõ thông tin hoặc được giải thích một cách rất phức tạp.
• Hợp đồng chủ yếu nêu ra các khoản lợi tức cao, không đề cập nhiều đến rủi ro và thường có các điều khoản gây khó khăn trong việc rút tiền khỏi hệ thống.
• Những người trực tiếp đi kêu gọi người khác thường đánh bóng tên tuổi hệ thống và những kẻ cầm đầu một cách quá mức, họ giống như những con rối đang làm việc không biết mệt mỏi. Tuy nhiên họ có cách nói chuyện rất thuyết phục, dễ khiến người khác tin tưởng.
• Tổ chức, công ty hay người cầm đầu có lai lịch không rõ ràng, không được đăng ký kinh doanh hợp pháp, khó có thể tìm kiếm được hồ sơ liên quan đến các tổ chức này.

Cách thức hoạt động của Ponzi

Một Ponzi Scheme thường sẽ hoạt động theo cách như sau:

• Sẽ có một thành viên khởi xướng đầu tiên đứng ra quảng cáo về cơ hội đầu tư trong đó người tham gia phải đóng góp $1000. Người này được hứa hẹn sẽ nhận được lại toàn bộ khoản đầu tư ban đầu kèm theo đó là 10% lợi nhuận sau một chu kỳ đầu tư nhất định (90 ngày chẳng hạn).
• Giả sử nhà đầu tư này kêu gọi được thêm 2 nhà đầu tư nữa tham gia trước khi thời hạn 90 ngày kết thúc. Khi đó người khởi xướng sẽ trích $1100 từ khoản $2000 thu được từ người thứ 2 và thứ 3 để trả lại cho người thứ nhất. Khi đó, nhà đầu tư thứ nhất sẽ bị hấp dẫn và nhiều khả năng tái đầu tư tiếp với khoản $1000 ban đầu.
• Bằng cách lấy tiền từ những nhà đầu tư mới, kẻ lừa đảo sẽ có đủ khả năng tài chính để chi trả cho những nhà đầu tư đến sớm và thuyết phục họ tái đầu tư kèm theo việc kêu gọi theo nhiều người khác tham gia.
• Khi hệ thống đã phát triển, người khởi xướng bắt buộc phải tìm kiếm thêm các nhà đầu tư mới gia nhập mô hình để có thể duy trì được khả năng trả lãi đã hứa.
• Cuối cùng khi hệ thống đạt tới mức không thể duy trì được nữa, người khởi xướng hoặc sẽ bị bắt hoặc sẽ biến mất cùng với số tiền thu được từ các nhà đầu tư.

Mô hình kim tự tháp là gì?

Mô hình kim tự tháp (hay hình thức lừa đảo Kim tự tháp) là một mô hình hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh trong đó các thành viên được hứa hẹn về lợi nhuận hoặc các phần thưởng bằng cách gia nhập mô hình và giới thiệu thêm người mới gia nhập.

Ví dụ, một người khởi xướng (lừa đảo) giới thiệu tới Alice và Bob một cơ hội mua lại quyền phân phối trong một công ty với giá $1000 mỗi người. Khi đó họ sẽ có quyền tự mình bán lại các quyền phân phối này và kiếm được hoa hồng khi giới thiệu được thêm thành viên mới gia nhập. Số tiền $1000 họ kiếm được từ mỗi lần bán được quyền phân phối sẽ được chia đều 50/50 giữa họ và người khởi xướng.

Trong ví dụ trên, Alice và Bob mỗi người cần phải bán được quyền phân phối 2 lần nhằm thu lại được khoản đầu tư ban đầu của họ, vì mỗi lần họ sẽ thu lại được $500. Khi đó, gánh nặng phải bán lại 2 quyền phân phối khác nhằm thu lại số vốn ban đầu sẽ được chuyển sang các khách hàng của họ. Mô hình này cuối cùng cũng sẽ sụp đổ bởi sẽ càng ngày càng có nhiều người phải tham gia vào quy trình đó. Sự phát triển không bền vững là nguyên nhân chính làm cho mô hình này mang tính bất hợp pháp.

Hầu hết các mô hình kim tự tháp đều không cung cấp sản phẩm hay dịch vụ nào cả mà chỉ duy trì dựa trên số tiền thu được từ việc tiếp nhận thêm người mới. Tuy nhiên, có một số mô hình kim tự tháp được giới thiệu dưới danh nghĩa các công ty ‘tiếp thị đa cấp’ (multi-level marketing MLM) bán sản phẩm và dịch vụ một cách hợp pháp. Đây chỉ là một cách che giấu bản chất lừa đảo vốn có của mô hình này mà thôi. Vì vậy, mặc dù có rất nhiều công ty MLM có vấn đề sử dụng mô hình kim tự tháp, nhưng không phải công ty MLM nào cũng là lừa đảo.

So sánh Ponzi Scheme và Kim Tự Tháp

Điểm chung

• Cả 2 mô hình này đều là một dạng lừa đảo tín thuyết phục nạn nhân đầu tư bằng cách hứa hẹn mức lợi nhuận rất cao.
• Cả hai đều cần có dòng tiền liên tục đến từ các nhà đầu tư mới để có thể duy trì hoạt động và thành công.
• Thông thường đều không cung cấp sản phẩm hay dịch vụ nào cả.

Sự khác biệt

• Ponzi Scheme thường được giới thiệu là dịch vụ quản lý đầu tư, trong đó người tham gia tin rằng lợi nhuận họ nhận được là kết quả có được từ các khoản đầu tư hợp pháp. Kẻ lừa đảo thực chất là cướp tiền của người này để trả cho người khác.
• Mô hình kim tự tháp dựa nên nền tảng marketing mạng lưới và yêu cầu người tham gia phải tuyển thêm người mới vào hệ thống thì mới kiếm được tiền. Từ đó, mỗi thành viên sẽ nhận được một khoản hoa hồng trước khi toàn bộ số tiền còn lại được chuyển dần lên đỉnh kim tự tháp.

Cách để phòng tránh cạm bẫy Ponzi và Kim Tự Tháp

• Luôn đặt ra nghi vấn. Bất cứ cơ hội đầu tư nào hứa hẹn lợi nhuận ở mức cao và chóng gọn với khoản đầu tư ban đầu không lớn đều có dấu hiệu không trung thực. Điều này đặc biệt đúng với những vấn đề ít phổ thông hoặc khó nắm bắt. Cơ hội không thể tin nổi, thường là không thể tin được thật!
• Cẩn trọng trước các cơ hội trên trời rơi xuống. Luôn thận trọng đặc biệt trước những lời mời trời ơi đất hỡi vào các cơ hội đầu tư dài hạn.
• Phải điều tra thật kỹ người bán. Thực thế đứng ra quảng bá cơ hội đầu tư cần phải được tìm hiểu thật kỹ lưỡng. Một cố vấn tài chính danh tiếng, một broker, hay công ty môi giới chứng khoán sẽ được đăng ký và quản lý tại các tổ chức hợp pháp.
• Không dựa vào niềm tin, dựa vào xác thực. Các khoản đầu tư hợp pháp cần được đăng ký một cách hợp pháp. Việc đầu tiên cần phải thực hiện là yêu cầu các thông tin đăng ký kinh doanh. Nếu cơ hội đầu tư này không có đăng ký thì cần có lời giải thích và bằng chứng hợp lí cho việc đó.
• Hiểu rõ bản chất khoản đầu tư. Không bao giờ đầu tư vào những gì bạn không nắm rõ. Phải tận dụng hết các tài nguyên có thể và thận trọng với các khoản đầu tư “bí mật”.
• Tố cáo. Khi phát hiện có người bị dụ dỗ tham gia mô hình Ponzi, cần báo ngay cho các cơ quan có thẩm quyền nhằm bảo vệ nhà đầu tư trước hình thức lừa đảo này.

Bitcoin có phải một mô hình kim tự tháp không?

Một số người cho rằng Bitcoin chính là một mô hình kim tự tháp khổng lồ, điều này đơn giản là hoàn toàn sai lầm. Bitcoin cơ bản chỉ là tiền, một loại tiền tệ số phân tán được bảo mật bằng các thuật toán và mã hóa được nhiều người sử dụng để mua hàng hóa và dịch vụ. Cũng giống như tiền giấy, tiền mã hóa cũng được sử dụng trong các mô hình kim tự tháp (hoặc các hoạt động bất hợp pháp khác), nhưng không phải vì thế mà tiền mã hóa hay tiền giấy lại trở thành mô hình kim tự tháp được.

Đa cấp tiền ảo là gì và Bitcoin có phải là một dạng đa cấp không?

Tiền ảo đa cấp là tiền ảo, tiền điện tử được tạo ra dựa trên công nghệ Blockchain và mô hình phát triển của nó áp dụng mô hình đa cấp. Thông thường, tiền ảo đa cấp sử dụng cơ chế lending, tức là khi bạn sở hữu đồng tiền ảo này chính là bạn cho nhà sản xuất ra đồng tiền ảo này vay mượn lại chính số tiền ảo đó. Đổi lại, bạn sẽ nhận được 1 khoản lợi nhuận hàng tháng do nhà sản xuất chi trả. Bên cạnh việc nhận lợi nhuận hàng tháng từ việc cho nhà cung cấp vay, bạn còn có thể xây dựng hệ thống đa cấp, hệ thống đa kênh (MLM) bằng việc giới thiệu người khác tham gia hệ thống và hưởng hoa hồng từ các nhánh F1,F2, F3 của mình.

Lừa đảo tiền ảo bằng hình thức đa cấp chính là việc lừa đảo thông qua hệ thống tiền ảo dưới vỏ bọc phát hành tiền thuật toán theo mô hình đa cấp Ponzi thay vì Lending. Hoặc lừa đảo đầu tư tiền ảo đa cấp có thể núp dưới vỏ bọc các dự án kinh doanh, đầu tư tiềm năng hướng tới một thị trường màu mỡ đang bán ra cổ phần dưới dạng tiền thuật toán để huy động vốn. Tuy nhiên tất cả chỉ là cái cớ để nhóm phát triển thu tiền đầu tư và thực hiện hành vi lừa đảo toàn bộ số tiền đầu tư.

Về vấn đề Bitcoin có phải đa cấp không thì câu trả lời là phải hoặc không phải. Bởi vì Bitcoin chỉ đóng vai trò là cầu nối để các dự án huy động vốn và phát hành đồng tiền ảo đa cấp của họ. Cũng có thể Bitcoin là mô hình đa cấp vì nhiều mô hình doanh nghiệp sử dụng Bitcoin như một công cụ để vận hành hệ thống của họ. Quan điểm này tuỳ thuộc vào góc nhìn của người sử dụng Bitcoin là gì thôi.

Tại sao đa cấp tiền ảo, Ponzi và Kim Tự Tháp có thể hoành hành tại Việt Nam?

Thị trường tiền điện tử tại Việt Nam cũng như trên thế giới đang rất phát triển và là cơ hội kiếm tiền rất tiềm năng. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể kiếm tiền được từ thị trường này. Bạn cần phải có kiến thức, khả năng đánh giá, nhìn nhận và kỹ năng phân tích,..để nhận biết được dự án nào nên tham gia, dự án không nên tham gia, thời điểm tham gia cũng thời điểm rút vốn…

Nếu bạn đang tìm hiểu về các dự án tiền ảo đầu tư theo mô hình đa cấp thì nên tìm hiểu và cân nhắc thật kỹ trước khi tham gia, sở dĩ các tệ nạn liên quan hoành hành tại Việt Nam là vì:

• Nhà đầu tư không am hiểu nhiều về thị trường tài chính, kiến thức kinh tế hạn chế.
• Nhà đầu tư thiếu kiến thức về tiền ảo, công nghệ Blockchain.
• Nhà đầu tư mờ mắt về cơ hội làm giàu nhanh chóng, lợi nhuận cao gấp hàng chục lần so với lãi suất tiền gửi ngân hàng, cộng với hoa hồng khi giới thiệu thêm người chơi, lòng tham đã khiến họ mờ mắt.
• Nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm, “mù tịt” về công nghệ thông tin.

Kết luận

Trên đây là bài viết “Mô hình Ponzi và Kim Tự Tháp là gì?” hi vọng sẽ mang lại những thông tin hữu ích cho bạn đọc. Nếu có thắc mắc gì về nội dung Bitcoin thì các bạn đừng ngần ngại đặt câu hỏi cho mình nhé.

CẢNH BÁO: Đầu tư vào các sản phẩm tài chính tiềm ẩn rất nhiều rủi ro mà có thể không phù hợp với một số nhà đầu tư. Do đó hãy cân nhắc kỹ lưỡng và làm chủ bản thân trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào cấu thành từ những nội dung tham khảo tại website này. Đồng thời bạn có thể THAM GIA NHÓM THẢO LUẬN của chúng tôi để thảo luận thêm về những gì bạn đang quan tâm.