MỚI Mô hình CAPM là gì? Cách tính và cách ứng dụng (Chi tiết file EXCEL) –

Ke – Cost of equity capital hay ngân sách sử dụng vốn chủ sở hữu là một phần không thể thiếu trong ngân sách sử dụng vốn trung bình WACC.

Ngoài ra, Ke còn được xem như thước đo để định hình và nhận định tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu ROE.

Theo đó:

• Nếu ROE Ke chứng tỏ công ty đang hoạt động giải trí và sinh hoạt tương đối ổn định và ngày càng tạo ra nhiều giá trị cho cổ đông.
• Nếu ROE vàlt; Ke thì bạn nên Để ý đến khoản vốn bản thân, khi tỷ suất sinh lời của doanh nghiệp còn thấp hơn ngân sách sử dụng vốn.

Dù được sử dụng thật nhiều trong giới góp vốn đầu tư, tuy nhiên những cách tính Ke không hề đơn thuần và giản dị và phụ thuộc nhiều vào ý kiến chủ quan của người tính.

Tương tự, GoValue nhận được thật nhiều vướng mắc của những bạn trong việc toán toán những chỉ số Ke ra làm thế nào?

Trong nội dung bài viết lần này hãy cùng GoValue tìm hiểu thật chi tiết rõ ràng về Ke, cũng như những cách tiếp cận chỉ số này trải qua quy mô CAP.M.

Nhưng trước hết, bạn hãy nhớ là đọc bài nghiên cứu và phân tích của GoValue về ngân sách sử dụng vốn trung bình WACC.

Mô hình CAP.M là gì?

Capital Asset P.ricing Model (CAP.M) là một quy mô thể hiện quan hệ giữa suất sinh lợi kỳ vọng của một tài sản, so với rủi ro đáng tiếc của chính tài sản đó.

Kết quả của quy mô CAP.M sẽ là tỷ trọng sinh lời yêu cầu của một tài sản (ngân sách sử dụng vốn chủ – Ke).

Bằng những cách so sánh tỷ trọng sinh lời yêu cầu, với năng lực sinh lời của vốn chủ sở hữu thực tiễn (ROE) toàn bộ chúng ta sẽ đã có được cái nhìn sơ lược nhất về năng lực sinh lời của doanh nghiệp.

Nguyên tắc cơ bản ở đấy là:

High risk – high return

Nếu bạn yêu cầu suất sinh lời của CP càng lớn thì ngân sách sử dụng vốn sẽ càng cao.

Nói những cách khác, doanh nghiệp được lựa chọn sẽ càng khắt khe hơn.

Cách tính Ke theo quy mô CAP.M

Chi tiêu sử dụng vốn Ke được xem theo công thức:

• Rf: Lãi suất phi rủi ro đáng tiếc (Risk không lấy phí rate)

Lãi suất phi rủi ro đáng tiếc là loại lãi suất vay mà tại đó, tỷ trọng rủi ro đáng tiếc của tài sản gần bằng 0.

Thường thì lãi suất vay phi rủi ro đáng tiếc sẽ tiến hành lấy bằng lãi suất vay trái phiếu chính phủ nước nhà kỳ hạn 10 năm.

Beta là đại được đo lường và thống kê mức độ dịch chuyển của CP so với thị trường chung.

Risk premium là khoản thưởng khi toàn bộ chúng ta góp vốn đầu tư vào CP (rủi ro đáng tiếc cao), so với cầm giữ những tài sản khác (có rủi ro đáng tiếc thấp).

• Rm: Tỷ suất sinh lời yêu cầu (Required market return)

Ví dụ: Giả sử tỷ trọng phi rủi ro đáng tiếc R_f = 5%, thông số β = 0.84, thu nhập thị trường kỳ vọng là một trong những5%, khi đó:

K_E = 5% + 0.84 x (15% – 5%) = 13,4%

Tại sao thu nhập thị trường kỳ vọng lại là một trong những5%?

Tính Beta = 0.84 ra làm thế nào? Tại sao mỗi website lại phục vụ nhu yếu một chỉ số Beta rất khác nhau?

Đây là vì dự của thật nhiều bạn đã gửi tới GoValue, toàn bộ chúng ta sẽ đi vào chi tiết rõ ràng những cách tính từng chỉ tiêu ngay tại đây.

Risk không lấy phí rate (Rf) – Lãi suất phi rủi ro đáng tiếc

Lãi suất phi rủi ro đáng tiếc là lãi suất vay mà ở đó gần như thể rủi ro đáng tiếc bằng 0.

Bên đi vay gần như thể chứng minh và khẳng định sẽ trả được bạn tiền gốc thêm vào đó một khoản lãi nhất định.

Bạn trọn vẹn có thể lấy lãi suất vay trái phiếu chính phủ nước nhà kỳ hạn 10 năm để làm lãi suất vay phi rủi ro đáng tiếc.

Cập nhật thông tin chi tiết rõ ràng về lãi suất vay trái phiếu chính phủ nước nhà Tại đây.

Bạn để ý là toàn bộ chúng ta nên lấy danh nghĩa, bởi lãi suất vay trúng thầu sẽ dịch chuyển phụ thuộc nhiều vào kết quả đấu thầu của những ngân hàng nhà nước thương mại.

Lãi suất danh nghĩa sẽ là khoản lãi suất vay thực mà Ngân hàng TW vốn để làm tính trái tức cho những người dân sở hữu.

Như vậy Lãi suất phi rủi ro đáng tiếc trong thời gian hiện tại (Tháng 3 – 2020) bằng 3,1%.

Hệ số Beta

Hệ số Beta là đại lượng đo lường và thống kê mức độ rủi ro đáng tiếc của CP.

Có thật nhiều quan điểm về rủi ro đáng tiếc nói chung của CP, theo CAP.M model thì rủi ro đáng tiếc ở đây được hiểu là mức độ dịch chuyển của CP so với thị trường chung.

Theo đó nếu Beta càng lớn, CP sẽ dịch chuyển so với thị trường càng mạnh và đương nhiên CP sẽ càng rủi ro đáng tiếc.

Tuy nhiên, Warren Buffett lại nhận định rằng dùng Beta để do lường rủi ro đáng tiếc của doanh nghiệp là rất “nực cười”…

Theo ông, rủi ro đáng tiếc của CP phải đi từ nội tại của doanh nghiệp.

Nếu giá CP càng giảm sâu so với giá trị thực của CP, khoản vốn này sẽ càng bảo vệ an toàn và đáng tin cậy.

Bất kể chúng dịch chuyển ra sao.

Tuy nhiên Beta vẫn là chỉ số được thật nhiều bên đồng ý. Trong nội dung bài viết lần này, toàn bộ chúng ta sẽ không còn bàn tới ai đúng, ai sai…

Trở lại với CAP.M, một số trong những mốc Beta đặc biệt quan trọng bạn nên để ý:

+ βi =1: Cổ phiếu biến thiên bằng thị trường, rủi ro đáng tiếc bằng mức trung bình của thị trường.

Ví dụ khi chỉ số VNI tăng 1% thì CP sẽ tăng 1%.

+ βi 1: Rủi ro cao hơn nữa mức trung bình của thị trường

Ví dụ Beta bằng = 1.2 khi chỉ số VNI tăng 1% thì CP sẽ tăng 1.2%.

+ βi vàlt;1: Rủi ro thấp hơn mức trung bình của thị trường

Ví dụ Beta bằng = 0.5 khi chỉ số VNI tăng 1% thì CP sẽ tăng 0.5%.

Cách tính chỉ số Beta

Như đã đề cập, Beta đo lường và thống kê rủi ro đáng tiếc bằng phương pháp tính mức độ dịch chuyển của giá CP với thị trường chung.

Nếu màn biểu diễn trên hình vẽ, Beta đó là thông số góc đồ thị hàm số hồi quy tuyến tính của % thay đổi giá CP (0y) theo % thay đổi chỉ số chung (Ox).

Nếu thông số góc càng lớn thì Y sẽ dịch chuyển theo X càng lớn.

Lấy ví dụ về CP Vinamilk, nếu màn biểu diễn phương trình đồ thị Y theo X trong 300 phiên giao dịch, ta sẽ đã có được phương trình:

Y = 0.9129x + 2E – 0.5

Hệ số góc Beta = 0.9129, thời gian lúc bấy giờ khi X (thị trường chung) thay đổi 1% thì Y (CP VNM) sẽ thay đổi 0.9129%.

Có 2 phương pháp để tính thông số góc Beta này: Tự vẽ đồ thị bằng excel hoặc sử dụng hàm Slope có sẵn trong excel để tính thông số góc.

Để tránh làm việc làm trở nên phức tạp, GoValue sẽ chỉ trình diễn những cách tính nhanh thông số góc Beta bằng hàm Slope trong khuôn khổ của nội dung bài viết này.

Tính Beta bằng phương pháp sử dụng hàm Slope trong excel

Bước #1:

Tải tài liệu về giá CP và chỉ số VN-Index trên trang Investing.

Bạn gõ mã CP mình muốn tính và chọn Historical Data.

Bước #2: Nhập thời hạn tương ứng (thường là một trong những năm), chọn Apply và Download Data

Bước #3: Làm tương tự với chỉ số VNI và copy cột “Change %” của 2 file excel vào cùng 1 sheet

Bước #4: Dùng hàm Slope để tính thông số góc của hàm số

Kết quả trả về sẽ bằng 0.91 hay thông số Beta = 0.91

Theo đó nếu chỉ số VNI tăng (giảm) 1% thì CP VNM nhiều năng lực sẽ tăng (giảm) tương ứng 0.91%.

Trên một số trong những trang phục vụ nhu yếu thông tin góp vốn đầu tư và sàn chứng khoán như Cafef, Vietstock,… cũng phục vụ nhu yếu sẵn chỉ số Beta của CP.

Tuy nhiên do những cách chọn mốc thời hạn hoặc công thức tính rất khác nhau dẫn tới kết quả ra sẽ không còn giống nhau.

Bạn trọn vẹn có thể tự tính tay chỉ số Beta này để tăng độ đúng chuẩn của quy mô  bản thân.

Required market return (Rm)

Rm :Tỷ suất sinh lời kỳ vọng của thị trường

Thực sự, đấy là phần dễ gây ra tranh cãi nhất trong quy mô CAP.M.

Với mỗi nhà góp vốn đầu tư rất khác nhau sẽ yêu cầu một mức sinh lời của thị trường rất khác nhau (Ví dụ: 15 – 20%)

Rất khó để xác lập được đại lượng này.

Tuy nhiên, nếu người mua muốn một số lượng tương đối hợp lý để tính toán, tránh trường hợp đặt tùy tiện Rm…

GoValue sẽ trình làng tài liệu đã giá tốto sư Damodaran tính sẵn.

Theo đó, bạn cũng trọn vẹn có thể lấy luôn phần Equity risk premium + rủi ro đáng tiếc phi tài chính (Rf) để tính Required market return (Rm)

Hoặc tính bằng Total equity risk premium (kèm thêm phần Default spread) + rủi ro đáng tiếc phi tài chính (Rf)

Bạn trọn vẹn có thể update tài liệu chi tiết rõ ràng Tại đây.

Với quan điểm thận trọng GoValue ưa thích những cách thứ hai hơn:

Rm = Total equity risk premium + Rf = 8.75% + 3.01% + 3.1% =14.86%

Vậy là toàn bộ chúng ta đã có khá đầy đủ những dữ kiện, ở đầu cuối là áp vào công thức tính Ke:

Ke = Rf +Beta*(Rm – Rf) = 3.1% + 0.91x(14.86% – 3.1%) = 13.8%

Như vậy là toàn bộ chúng ta đã biết phương pháp tính Ke theo quy mô CAP.M…

Là quy mô được sử dụng rất rộng tự do và đề cập tới nhiều yếu tố thị trường như Beta, lãi suất vay phi rủi ro đáng tiếc,…

Q.ua đó phản ảnh rõ quan hệ giữa dịch chuyển của lãi suất vay và thời cơ góp vốn đầu tư trong thực tiễn.

CAP.M được xem như một phần quan trọng trong việc tính toán ngân sách sử dụng vốn của doanh nghiệp.

Tuy nhiên không gì là hoàn hảo nhất, CAP.M cũng tồn tại một số trong những điểm hạn chế nhất định sau. 

Một số điểm hạn chế của quy mô CAP.M

• Nhiều giả định phụ thuộc chủ quan vào người tính như Risk premium, mốc thời hạn để tính Beta,…
• Dễ thay đổi ở những thời gian định giá rất khác nhau.
• Tương đối khó tính so với những bạn mới tham gia thị trường góp vốn đầu tư và sàn chứng khoán.
• Nhiều nghiên cứu và phân tích trong thực tiễn đã chỉ ra CAP.M còn nhiều chưa ổn, đôi lúc là chưa đúng chuẩn.

Do đó, dù đã có được xem theo những cách nào, sử dụng giả những tài liệu có sẵn hay tự đặt cho mình lợi nhuận kỳ vọng riêng…

Điều quan trọng nhất vẫn là mức độ chịu đựng rủi ro đáng tiếc, am hiểu doanh nghiệp của bạn.

Không nên vận dụng quá cứng nhắc những chỉ tiêu trong quy mô CAP.M với toàn bộ doanh nghiệp.