Trong Lý thuyết Dow có đề cập đến việc dựa vào khối lượng giao dịch (volume) để xác nhận xu hướng thị trường. Nghĩa là khi thị trường đi theo xu hướng đích thực của nó thì volume sẽ tăng và volume sẽ giảm khi thị trường đi ngược xu hướng.
Nhận thấy tầm quan trọng của volume trong việc xác nhận xu hướng, Joseph Granville đã tạo ra một chỉ báo gọi là On Balance Volume (OBV). Thành tựu của Joseph Granville gây ra nhiều tranh cãi, song sức ảnh hưởng của ông tới thị trường chứng khoán là đáng kinh ngạc đối với giới phân tích kỹ thuật.
Có lúc chỉ cần một nhận định của ông đã khiến thị trường lao thẳng dốc. Vậy chỉ báo OBV của ông là gì mà lại ghê gớm đến như vậy? Trong bài viết hôm nay, hãy cùng Webtaichinh tìm hiểu về chỉ báo On Balance Volume và phương pháp giao dịch theo OBV nhé.
Chỉ báo OBV là gì?
OBV là viết tắt của On Balance Volume (Khối lượng cân bằng), là một chỉ báo khối lượng, có chức năng đo lường động lực của xu hướng dựa vào mối tương quan trong sự di chuyển của giá và khối lượng. Hoặc là động lực của xu hướng được củng cố, thị trường tiếp diễn xu hướng hoặc là động lực của xu hướng đang dần yếu đi, thị trường có khả năng đảo chiều sang xu hướng mới.
Chỉ báo OBV được phát triển bởi Joseph Granville (20/03/1923 – 07/09/2013), một thiên tài phân tích kỹ thuật nổi lên như một làn sóng mạnh mẽ vào những năm 1960.
Ngoài OBV thì Joseph Granville còn để lại một gia tài quý báu, được nhiều trader sử dụng như một quy luật giao dịch phổ biến trên các thị trường tài chính, đó là 8 quy tắc vàng về đường trung bình di động MA200. Trong thời gian sớm nhất sắp tới, chúng tôi sẽ dành riêng một bài viết để chia sẻ với các bạn về 8 quy tắc này.
Joseph Granville cho rằng, thứ nhất, khối lượng luôn đi trước giá; thứ hai, vì khối lượng thể hiện tính thanh khoản, mà áp lực của thanh khoản sẽ tác động đến giá nên sự di chuyển của khối lượng sẽ tạo thành các tín hiệu dẫn dắt cho hướng đi của giá.
Công thức
Công thức tính OBV phụ thuộc vào biến động giá và khối lượng giao dịch là biến số duy nhất cấu thành nên giá trị.
Cụ thể: Ở phiên giao dịch thứ n (phiên giao dịch hiện tại), nếu:
- Close (n) > Close (n-1) thì OBV (n) = OBV (n-1) + Volume (n)
- Close (n) < Close (n-1) thì OBV (n) = OBV (n-1) + [– Volume (n)]
- Close (n) = Close (n-1) thì OBV (n) = OBV (n-1)
Trong đó: Close (n): giá đóng cửa của phiên giao dịch hiện tại, Close (n-1): giá đóng cửa phiên giao dịch trước đó, Volume (n): khối lượng giao dịch của phiên hiện tại.
Khi ra mắt chỉ báo OBV thông qua cuốn sách Granville’s New Key to Stock Market Profit (Dịch: Chìa khóa mới của Granville để tìm kiếm lợi nhuận trên thị trường chứng khoán), tác giả có đề cập đến 2 khái niệm: dòng khối lượng âm và dòng khối lượng dương.
Nếu giá đóng cửa thấp hơn so với phiên giao dịch trước đó thì toàn bộ khối lượng giao dịch trong phiên được xem là khối lượng âm và nó sẽ được nhân với hệ số (-1) (trong công thức sẽ trở thành phép trừ) để thể hiện sự biến động giảm giá của phiên đó.
Cách tính OBV ở trên gọi là phương pháp tích lũy dòng khối lượng. OBV sau sẽ bằng OBV trước cộng với dòng khối lượng dương nếu giá biến động tăng, ngược lại sẽ cộng với dòng khối lượng âm nếu giá biến động giảm.
Lưu ý: Thông thường, giá mở cửa của phiên giao dịch này chính là giá đóng cửa của phiên giao dịch trước đó, chính vì thế, nhiều người so sánh Close (n) và Open (n) với nhau để suy ra công thức tính của OBV, nhưng sử dụng Open (n) thay cho Close (n-1) là không chính xác vì không phải lúc nào giá mở cửa của phiên sau cũng bằng giá đóng cửa phiên trước, đó là lúc thị trường tạo GAP.
Khi sử dụng chỉ báo để phân tích, tác giả không chú trọng vào giá trị của OBV mà là di chuyển của nó trên đồ thị cùng với di chuyển của giá, chính vì thế, giá trị OBV tại thời điểm n=0 có giá trị bằng 0.
Ý nghĩa . Mối tương quan
- Chỉ báo OBV tăng (đường OBV có xu hướng đi lên) khi khối lượng giao dịch của các phiên tăng giá cao hơn khối lượng giao dịch các phiên giảm giá hay dòng khối lượng dương lớn hơn dòng khối lượng âm. Chỉ báo OBV tăng phản ánh được áp lực mua đang cao hơn so với áp lực bán, giá có khả năng tăng cao hơn.
- Chỉ báo OBV giảm (đường OBV có xu hướng đi xuống) khi khối lượng giao dịch của các phiên giảm giá cao hơn khối lượng giao dịch các phiên tăng giá hay dòng tiền âm lớn hơn dòng tiền dương. Chỉ báo OBV giảm phản ánh áp lực bán đang cao hơn, giá có khả năng sẽ giảm xuống.
- Chỉ báo OBV tăng nhưng giá không thay đổi hoặc giảm chứng tỏ lực giảm của giá đã dần yếu đi, khả năng cao là giá sẽ đảo chiều tăng.
- Chỉ báo OBV giảm nhưng giá không thay đổi hoặc tăng chứng tỏ lực tăng của giá dần yếu đi, khả năng cao là giá sẽ đảo chiều giảm.
Hướng dẫn cài đặt chỉ báo
Để chèn chỉ báo OBV vào đồ thị giá, các bạn làm theo đường dẫn sau: Insert 🡪 Indicators 🡪 Volumes 🡪 On Balance Volume.
Hộp thoại cài đặt hiện ra như sau:
Đối với chỉ báo OBV, các bạn chỉ cần cài đặt tab Parameters. Tại ô Apply to, chọn Close, sau đó chọn màu sắc và độ dày mỏng cho đường OBV, 2 ô Fixed minimum và Fixed Maximum để nguyên như mặc định, không bấm tick chọn, rồi bấm OK.
Tab Visualization là để lựa chọn khung thời gian muốn chèn chỉ báo vào.
Chỉ báo này sau khi cài đặt sẽ hiển thị trên đồ thị giá như hình dưới:
Cách sử dụng hiệu quả
Xác định xu hướng
OBV rất hữu ích trong việc xác định hoặc xác nhận xu hướng tổng quan của thị trường. Ngoài ra, dựa trên nguyên lý những dao động của dòng chảy volume tích cực hoặc tiêu cực (lực mua và lực bán) đi trước sự thay đổi về giá, cũng có thể xác định các cú đảo chiều xu hướng tiềm năng.
Phân kỳ
Phân kỳ xảy ra khi hướng đi của giá không được xác nhận bởi chỉ báo. Trong nhiều trường hợp, những phân kỳ này có thể trở thành một cú đảo chiều tiềm năng.
Phân kỳ dương OBV xảy ra khi giá giảm nhưng OBV tăng:
Phân kỳ âm OBV xảy ra khi giá tăng nhưng OBV giảm:
Phương pháp giao dịch
Trong chiến lược giao dịch theo OBV, chúng ta cần một sự trợ giúp từ một đường WMA.
Vào lệnh mua
- Đường WMA 233 kỳ của giá đang dốc lên
- Đường WMA 233 kỳ của OBV đang dốc lên
- Độ dốc đường WMA của giá chuyển thành âm nhưng độ dốc đường WMA của OBV vẫn dương (phân kỳ)
- Vào lệnh mua khi đường WMA của giá dương trở lại
Vào lệnh bán
- Đường WMA 233 kỳ của giá đang dốc xuống
- Đường WMA 233 kỳ của OBV đang dốc xuống
- Độ dốc đường WMA của giá chuyển thành dương nhưng độ dốc đường WMA của OBV vẫn âm (phân kỳ)
- Vào lệnh bán khi đường WMA của giá âm trở lại
Một số ví dụ
Ví dụ thắng – Giao dịch mua
Ở biểu đồ trên, panel bên dưới đường màu xanh dương thể hiện chỉ báo OBV. Cả hai panel đều có một đường WMA 233 kỳ. Màu nền của hai panel thể hiện độ dốc đường WMA là dương hoặc âm.
- Cả hai đường WMA đều có độ dốc dương. Volume xác nhận xu hướng.
- Giá sụt giảm để test đỉnh sóng trước đó, rồi đi sideway.
- Độ dốc đường WMA của giá chuyển sang âm (lưu ý vùng màu hồng), song độ dốc đường WMA của OBV vẫn dương. Điều đó thể hiện cú hồi giá không nhận được hỗ trợ từ volume. “Tiền dại” đang đẩy mạnh vận may của họ. Một khi độ dốc đường WMA của giá dương trở lại, chúng ta mua vào trong một cú tăng giá mạnh mẽ.
Hãy nhìn vòng tròn đen trên biểu đồ. Cú test lại vẫn ngưỡng hỗ trợ đó thể hiện một cú hồi khác không được volume hỗ trợ. Một giao dịch thắng nữa đến từ chiến lược này
Ví dụ thua – Giao dịch bán
Biểu đồ trên thể hiện một thị trường giằng co.
- Cả hai đường WMA đều dốc xuống, xác nhận xu hướng giảm.
- Giá tăng vọt khiến độ dốc WMA trở nên dương. Độ dốc đường WMA của OBV vẫn âm, ngụ ý “tiền khôn” không tham gia sóng tăng đó. Theo nguyên tắc giao dịch, chúng ta vào lệnh bán tại mũi tên đỏ khi WMA đi xuống. Tuy nhiên, giá đi ngược lại chúng ta với một sóng tăng mạnh mẽ khác.
- Giá đi trong vùng giằng co, và thêm rất nhiều tín hiệu OBV xấu xuất hiện. Đường WMA gần như đi ngang trong biểu đồ này.
Cú hồi ở Điểm 2 tồn tại lâu một cách bất thường, đó là tín hiệu cảnh báo xu hướng giảm không còn nguyên vẹn.
Ví dụ này cũng nêu bật mối nguy khi áp dụng chiến lược giao dịch theo này một cách máy móc.
Có nên sử dụng chỉ báo này không?
Khi trình bày về chiến lược giao dịch OBV này, tôi sử dụng các đường WMA để xác định phân kỳ trước khi đi vào phân tích chi tiết. Các nguyên tắc đều khá hiệu quả cho việc lựa ra những biến động yếu tiềm ẩn.
Tuy nhiên, điểm vào lệnh của chúng ta vẫn có thể cải thiện được. Hiện tại, chúng ta vào lệnh khi cả hai đường WMA đi cùng hướng trở lại, đòi hỏi một mức cắt lỗ lớn hơn. Điểm cắt lỗ thường dùng đặt tại đầu kia của nến tín hiệu là chưa hiệu quả. Hãy đặt mức cắt lỗ tại đỉnh/đáy sóng trước đó để tránh whipsaw. Hãy cân nhắc sử dụng các mô hình đảo chiều để vào lệnh.
233 kỳ là thông số tiêu chuẩn tôi chọn cho phân tích dài hạn. Nó hoạt động khá hiệu quả trên khung ngày. Tuy nhiên, với các khung thời gian trong ngày, có thể bạn sẽ muốn thử nghiệm với các chu kỳ ngắn hơn.
Như những gì được thể hiện ở ví dụ đầu, trong thị trường có xu hướng, chiến lược giao dịch theo OBV kết hợp với các ngưỡng hỗ trợ – kháng cự là một hướng đi khá tin cậy. Hơn nữa, chỉ báo này cung cấp một phương diện khác của thị trường, giúp chúng ta xác nhận được xu hướng.
Để tránh giao dịch thua, chớ lấy tín hiệu trong thị trường sideway. Nếu độ dốc các đường WMA dập dềnh lên xuống, nhiều khả năng thị trường đang trong vùng giằng co. Ngoài ra, nếu các đường WMA phân kỳ quá lâu, hãy tránh sử dụng tín hiệu kế tiếp.
Tổng kết
Chỉ báo OBV là một công cụ tốt để đo lường lực mua và lực bán. Nhiều người tin rằng lực mua và lực bán đi trước sự thay đổi về giá, khiến cho chỉ báo này trở nên giá trị. Đặc biệt, phân kỳ nên luôn được xem như một cú đảo chiều tiềm năng trong xu hướng hiện tại. Tuy nhiên, như hầu hết mọi chỉ báo khác, tốt nhất bạn nên sử dụng OBV kết hợp với các công cụ phân tích kỹ thuật khác.
